Nani Anajali, mkulima akilazimishwa kucheka?

NA: Charles Misango

ALIJULIKANA shule nzima kama sio kata kwa kutandika wanafunzi bakora. Alikuwa ni mwalimu aliyeogopwa na kila mwanafunzi, sio kwa sababu ya bakora zake, bali kwa mtindo aliochagua kukuadhibia.

Kwanza ni tabia yake ya kuchapa bakora kwenye makalio ya mwanafunzi akiwa amesimama, bila kujali kama ni mvulana au msichana. Lakini kubwa zaidi, alichukia sana kusikia sauti ya kilio au kwikwi ya mwanafunzi aliyekuwa akilambwa bakora.

Mwalimu huyu ili akusamehe au apunguze idadi ya bakora alizopanga kukutandika, ulilazimika ama unyamaze au ugugumie kila mkono wake uliposhuka makalioni.

Lakini zaidi alifurahi kusikia mwanafunzi akicheka na kusema ‘asante mwalimu’ kila fimbo ilipomwingia barabara; kwamba mwalimu huyo angejisikia furaha kubwa, kama baada ya kumaliza adhabu hiyo kumwambia, “Nakushukuru mwalimu Makomba kwa zawadi tamu.”

Ilikuwa ni kumpandisha hasira ikiwa mwanafunzi aliondoka kimya kimya au akianza kulia baada ya kutandikwa. Eti ilikuwa sawa na kudharau adhabu yake! Ilionesha adhabu ile ilikuwa ya uonevu na kilio cha mwanafunzi kilikuwa ishara kwake kuwa ipo siku naye atalipiza!

Nimelazimika kukumbuka vituko vya mwalimu huyu (sasa ni marehemu) kutokana na ambacho wakulima wa Tanzania wamelazimishwa kwa miaka kadhaa sasa kufanana na tuliokuwa wanafunzi chini ya mwalimu Makomba.

Serikali ama kwa nia njema au kwa kuzuga tu, kwa miaka mingi sasa imekuwa ikiendeleza utaratibu wa siku nyingi wa kile wanachokiita sherehe wakulima ya Nanenane.

Nakiri kwamba ingawa nilikuwa bado mdogo, lakini nakumbuka mwanzoni mwa miaka ya sabini, sikukuu ya wakulima ilikuwa kubwa na yenye fahari kwa wakulima.

Ilikuwa inasuburiwa kwa hamu kubwa na wakulima wengi lakini zaidi wale wa pamba na mazao mengine ya biashara kwa sababu wakati huo ikifanyika baada ya mauzo ya pamba.

Hata wale wa mazao ya chakula waliipokea kwa furaha kubwa kwa sababu nao kwa wakati huo walikuwa wameuza mazao yao na kwa kweli walikuwa ‘wamefurika mapesa’.

Nakumbuka hotuba za wakulima hazikutolewa na wanasiasa, bali wao wenyewe. Kila kijiji kilikuwa na risala yake iliyojaa maelezo ya ukweli ya kipi wanakihitaji na kipi wanashukuru kwa kupewa na serikali kutokana na mahitaji waliyoomba wakati wa sherehe za mwaka uliotangulia.

Ni sherehe zilizoambatana na maonesha ya mazao bora na mshindi kwa kila kijiji alipewa zawadi ya zana za kilimo. Nakumbuka mkulima mmoja katika kijiji cha Sanza, wilaya ya Manyoni, mkoani Singida aliyepewa zawadi ya trekta na Mwalimu Nyerere baada ya kuwa mkulima bora wa wilaya. Sijasahau namna mzee huyo alivyoruka juu kwa furaha huku akitoa machozi.

Nakumbuka bado wakulima wengine waliozawadiwa majembe ya kukokotwa na ng’ombe ngazi za vijiji, mbolea na baadhi kupelekwa kusomeshwa katika vyuo vya kilimo vya ndani ya nchi. Sijasahau namna wakulima walivyoshindana na wafugaji katika michezo ya mpira wa miguu, bao, ngoma na mambo mengine mengi.

Ni sikukuu ambayo enzi hizo ilileta maana kamili ya sherehe ya wakulima.

Pamoja na kwamba kilimo kilitegemea jembe la mkono, wazazi wetu waliipenda kwa sababu walithaminiwa, walitendewa haki na walijua wanalima wakiwa na uhakika wa soko na bei.

Leo yametoweka haya yote. yamebaki masimulizi. Hakuna mkulima wa kweli wa kijiji anayeonja tena ladha na tamu ya Nanenane.

Sherehe hizi zimetekwa na wanasiasa na wachuuzi wa mazao.

Zimebaki kuwa miradi ya waroho na wenye uchu wa fedha za wanyonge, kupata mwanya wa kutafuna fedha za kodi ya wanyonge.

Tofauti na zamani ambapo watawala walionyesha kwa matendo thamani ya mkulima, leo imebaki kama enzi ya mwalimu Makomba; kwamba mkulima wa korosho ambaye mwaka mzima alilazimishwa kununua pembejeo kwa bei ya kulangua iliyopangwa na makuwadi wa soko na kubarikiwa na watawala, analazimishwa ashangilie kwa maandamano na nyimbo sikukuu ya Nanenane.

Mkulima yule yule ambaye amenyimwa uhuru wa yeye kupanga bei ya mazao yake kulingana na gharama na nguvu kazi alizotumia katika uzalishaji, lakini sasa analazimishwa kuuza kwa bei ndogo ambayo haiwezi kurudisha hata bei ya pembejeo, analazimishwa kwenda uwanjani kulikopambwa mapambo yaliyogharimu mamilioni ya fedha na kutwangwa jua, ili kusikiliza hotuba za watawala.

Bila kujali unyonge na jasho lake, mkulima huyu ambaye pamoja na kufanyiwa yote hayo, amenyimwa malipo ya pili baada ya kuuza kwa mtindo wa stakabadhi gharani, kwa sababu eti mazao yake yameshuka bei katika soko la dunia, anaambiwa aje kwenye sikukuu yake, kushuhudia namna ya mashindano ya magari ya kifahari yaliyojipanga viwanjani na maelfu ya maafisa wa serikali wanaolipwa posho za malaki.

Wanataka mkulima huyu ambaye ameshindwa kupeleka watoto wake shule kwa kukosa ada kutokana na jua na viwavijeshi kuangamiza mazao yake bila msaada wa serikali ashangilie na kuipongeza serikali. Kwamba badala ya kulia na kusaga meno kwa kule kutojua kwake ataishi vipi kwa mwaka mzima, wanataka acheke, aruke, acheze!

Watawala wanamwambia mkulima aliyenyang’anywa shamba lake ambalo amelimiliki miaka na miaka bila fidia, kisa eti kapewa mwekezaji, kama alivyotufanyia mwalimu Makomba, analazimishwa ashangilie eti ni sikukuu yake!

Kama Mwalimu Makomba alivyotufanyia, watawala wetu walioshuhudia mkulima akipigwa, kuswekwa ndani na kufunguliwa mashitaka ya uchochezi kwa kule tu kupinga kwake kuporwa ardhi yake kwa fidia kiduchu wanataka naye ashangilie na kuifurahia sikukuu ya nanenane.

Watawala wanataka mkulima wa Ukara kwetu kule, Msimbati, Kifulwe, Nkojingwa na kwingine ambako mara ya mwisho kumwona kiongozi wa juu ilikuwa miaka kumi iliyopita baada ya kutembelewa na mkuu wa wilaya; kule ambako hawajui kama kuna suala la maji ya bomba, eti naye amshukuru Mungu kwa kupewa siku ya kupumzika na kufurahia matunda ya kilimo chake!

Nani anayemjali mkulima huyu hata amfanyie sherehe? Mkulima gani katika sherehe anashangilia ikiwa, maisha yake yametoswa na haonekani kuwa wa maana? Ni mkulima gani mwenye akili timamu anayeweza kuthubutu kushangilia nanenane huku, watoto wake wakiwa wametawanyika mijini wakiuza soksi za mitumba baada ya ng’ombe wa wafugaji wenye sauti na nguvu za fedha kulisha mazao yake yote nay eye kuponea chupuchupu kuuawa akijaribu kujitetea?

Ni mkulima gani makini anayeweza kufurahia nanenane ikiwa, binti zake wamelazimika kuolewa baada ya kukosa ada ya kuwasomesha kwa sababu, alilazimishwa kununua mbolea feki iliyoangamiza sio tu mazao bali na kuharibu ardhi yake?

Nani na wa wapi mkulima yule atakayesikiliza hotuba na ngoma za wanasiasa ambao wameishia kutoa matamshi ya kulaani mawakala wa kishetani waliomuuzia mbolea lakini wasikamatwe na kushitakiwa ikiwa ni pamoja na kulipwa fidia?

Hivi katika taabu na maumivu yote haya, yakiwemo ya mkulima kukosa usafiri wa uhakika wa mazao yake, wizi wa walanguzi wa lumbesa, kupigwa marufuku na kunyimwa uhuru wake wa kuuza mahindi, mtama, korosho, mchele na mengine popote anapoona kuna maslahi, mnataka awe kama Mwalimu Makomba alivyotuamuru kucheka na kumwambia ‘asante Mwalimu kwa bakora tamu?’

Chanzo:TanzaniaDaima